لوله کشی گاز خانگی با لوله سفید و سبز
لوله کشی گاز خانگی با لوله سفید و سبز به دلیل ضریب ایمنی پایین آن با اما و اگرهایی همراه است. لوله‌کشی گاز به دلیل بحث ایمنی و مسائل خطرساز آن از امور بسیار حساس است، به همین خاطر مستلزم رعایت استانداردها و محاسبات دقیق مهندسی تأسیسات است. تجهیزات مورد استفاده در لوله‌کشی گاز باید به روز و مورد تأیید سازمان‌های مربوطه باشند، یکی از تجهیزات پرکاربرد در سیستم تأسیسات ساختمانی انواع لوله‌های سفید و سبز یا همان لوله‌های پلی‌پروپیلن هستند. لوله‌های سفید و سبز به دلیل مزایای زیادی که دارند به‌سرعت جایگزین لوله‌های چدنی، آهنی و گالوانیزه شده‌اند، با این حال نمی‌توان با قاطعیت در مورد لوله کشی گاز خانگی با لوله سفید و سبز نظر داد. این‌که منظور از لوله‌های پلاستیکی سفید و سبز چیست و آیا برای گازکشی منازل مورد تأیید هستند یا نه، در این مقاله به طور مفصل مورد بررسی قرار خواهد گرفت، بنابراین با ما همراه باشید.
لوله سفید و سبز چیست؟
لوله‌های پلی‌پروپیلین دومین پلیمر پرمصرف در جهان هستند که در انواع تک لایه، سه لایه و دولایه تولید می‌شوند. این لوله‌ها که با نام اختصاری PP هم شناخته می‌شوند، با هدف تولید لوله‌هایی که در برابر رطوبت و زنگ‌زدگی مقاوم باشند تولید شدند، زیرا پوسیدگی و زنگ‌زدگی لوله‌ها با گذر زمان یک مشکل بسیار جدی در صنعت ساختمان و تأسیسات به حساب می‌آید. جالب است بدانید که دلیل نام‌گذاری این لوله‌ها به لوله‌های سبز این است که تولید اولین نسل لوله‌های پلی‌پروپیلین توسط شرکت Green Pipe بوده که با رنگ سبز نیز تولید شده است؛ اما در حال حاضر تولید لوله‌های سبز متوقف شده است و لوله‌های سفید جایگزین آن شده است، البته اگر مشتری بخواهد می‌تواند به کارخانه تولید کننده لوله سفید سفارش تولید لوله سبز را بدهد. لوله سبز و سفید از نظر مواد به کار رفته در ساخت یکسان هستند و هر دو از مواد پلیمری به نام پلی‌پروپیلین ساخته می‌شوند که در برابر مواد شیمیایی و محیط‌های اسیدی و قلیایی، مقاومت نسبی قابل قبولی دارند؛ این لوله‌ها هم‌چنین به دلیل عدم رسوب‌پذیری و جلوگیری از به وجود آمدن جلبک‌ها در هنگام عبور سیالاتی مانند آب، در شبکه آب‌رسانی استفاده بسیار گسترده‌ای دارند.
ویژگی‌های اصلی لوله‌های سفید
- کم وزن و سبک
- نصب و اتصال راحت
- دوام بالا
- غیر سمی بودن
- مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و فرسودگی
- مقاومت در برابر انواع مواد شیمیایی، مواد اسیدی و قلیایی، انواع حلال‌ها
- ضد باکتری و ضد رسوب
- تحمل حرارتی بالا (تا 85 درجه سانتی‌گراد)
- قیمت مناسب نسبت به لوله‌های فلزی
نقاط ضعف لوه‌های پلیمری سفید
- عدم تحمل فشار در دماهای بالا
- عدم امکان انتقال حرارت‌های بالا
کاربرد لوله‌های پلاستیکی سفید و سبز
مزایای لوله‌های پلیمری سفید و سبز باعث شده است تا در صنعت تأسیسات جایگاه ویژه‌ای داشته باشند، به طوری که در بخش‌های مختلف که در ادامه آورده می‌شود به کار برده می‌شوند:
- لوله‌کشی فاضلاب شهری
- انشعابات آب آشامیدنی روستایی و شهری
- لوله‌کشی آب سرد و گرم در صنایع مختلف
- فاضلاب‌های صنعتی به منظور انتقال مواد اسیدی و قلیایی
لوله‌کشی گاز خانگی با لوله پلاستیکی سفید و سبز
لوله کشی گاز خانگی با لوله سفید و سبز (لوله‌های پلیمری)، تا حدودی چالش‌برانگیز است و دیدگاه‌های زیادی در این زمینه مطرح شده است. همان‌گونه در قسمت‌های قبلی ذکر کردیم، لوله سفید دارای مزایای زیادی است، اما با این وجود آیا می‌توان برای لوله‌کشی گاز از لوله‌های پلیمری استفاده کرد؟ با توجه به این‌که کوچک‌ترین اشتباه در لوله‌کشی گاز که منجر به نشتی در سیستم شود، فاجعه بزرگی را رقم می‌زند، لذا نادیده گرفتن پارامترهای اصولی و استاندارد در این زمینه خطرات بالقوه‌ای را به همراه خواهد داشت. بر اساس قوانین سازمان نظام مهندسی برای لوله‌کشی گاز باید از لوله‌های استاندارد و مخصوص انتقال گاز برای لوله‌کشی استفاده شود. بر اساس استاندارد مهندسی تأسیسات، لوله‌کشی گاز روکار باید با جوشکاری و اتصالات فولادی استاندارد انجام شود، در لوله‌کشی گاز توکار نیز باید با عایق‌کاری مناسب و لوله ای‌پی‌آی و لوله مانیسمان انجام شود. این در حالی است که برخی از افراد با وجود مخاطرات احتمالی، تنها به دلیل مقرون به صرفه بودن اقدام به لوله کشی گاز خانگی با لوله سفید و سبز می‌کنند.
لوله‌کشی گاز با استفاده از لوله فولادی
بر اساس نظر متخصصان، لوله‌کشی گاز با لوله‌های فولادی نسبت به لوله کشی گاز با لوله سفید ارجحیت دارد، برای درک این موضوع بهتر است لوله فولاد را با لوله پلیمری مقایسه کنیم:
- لوله‌های فولادی از آلیاژهای مختلف فولاد ساخته می‌شوند که به عنوان یک فلز بسیار مقاوم شناخته می‌شود، اما لوله سفید از مواد پلیمری که ترکیبی از مواد شیمیایی است ساخته می‌شود، این مواد ممکن است در برابر مواد شیمیایی و سیالات خارجی واکنش نشان دهند. با مقایسه مقاومت لوله فولادی و لوله سفید به این نتیجه می‌رسیم که ضریب مقاومتی لوله فولادی در مقابل فشارهای طولانی نسبت به لوله سفید بسیار بالاتر است.
- هر چند مقاومت حرارتی لوله سفید بالا است (در شرایط نرمال تا 85 درجه سانتی‌گراد و در برخی شرایط حتی تا 150 درجه نیز می‌رسد)، اما با این حال ایم توان حرارتی بالا تضمین کننده این نیست که هیچ‌گونه فعل و انفعال شیمیایی در ترکیب مواد تشکیل دهنده لوله سفید رخ ندهد؛ لوله‌های پلیمری در حرارت‌های بسیار بالا ممکن است دچار خمیدگی و تغییر شکل شوند در حالی که لوله‌های فولادی در برابر دماهای بسیار بالا تنها دچار انبساط طولی می‌شوند. لوله سفید به وسیله اتصالات خاصی به هم متصل می‌شوند اما اتصال لوله‌های فولادی از طریق فلنچ و جوشکاری‌های استاندارد است؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که درصد خطای نشتی لوله‌های فولادی به مراتب پایین‌تر از لوله سفید پلیمری است.
- هر چند لوله پلیمری دوام و طول عمر بالایی دارد اما این مسئله به شرایط و عوامل مهمی از قبلی محل نصب، میزان فشار سیالات، شرایط جوی و … بستگی دارد، این در حالی است که درمورد طول عمر لوله‌های فولادی عوامل ذکر شده چندان مؤثر نیستند. هم‌چنین می‌توان مقاومت لوله‌های فولادی را با اقداماتی مانند گالوانیزه کردن، جوشکاری با کیفیت، استفاده از روی در ترکیب فولاد و … بالاتر برد و دوام آن‌ها را ارتقاء داد. مهم‌ترین ایراد لوله سفید و سبز پلیمری که استفاده از آن را در لوله‌کشی گاز با اما و اگر همراه کرده است، مسئله اشتعال‌پذیری آن‌ها است، بنابراین برای اموری مانند لوله‌کشی گاز، مواد آلی و مواد نفتی به هیچ‌وجه مناسب نیستند. در مقابل لوله‌ه‌های فولادی به دلیل نسوز بودن برای این مواد کاملاً مناسب هستند و خطری را در پی نخواهند داشت.
در صورت لوله‌کشی گاز با لوله‌های پلیمری چه نکاتی را رعایت کنیم؟
همان‌طور که گفتیم لوله‌های پلیمری از دو مزیت قیمت مناسب و نصب آسان برخوردارند و همین امر باعث شده است با وجود تذکرات داده شده هم‌چنان عده‌ای برای لوله کشی گاز خانگی با لوله سفید و سبز تمایل نشان دهند، لذا در صورتی که مجبور شدید برای ساختمان خود از لوله‌های پلیمری برای لوله‌کشی گاز استفاده کنید بهتر است به توصیه‌های زیر توجه لازم را نشان دهید: میزان فشار گاز، محل لوله‌کشی و نوع کاربری، از مهم‌ترین عوامل تعیین کننده نوع لوله هستند، لذا با در نظر گرفتن پارامترهای مذکور، ایمنی لوله‌کشی را بالا ببرید.
در خطوط اصلی انتقال گاز از مراکز اصلی به مشترکین به خاطر وجود فشار بالای گاز و در جهت رعایت اصول ایمنی، از لوله‌های فولادی و فلزی کربن استیل استفاده می‌شود. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود برای لوله‌کشی منازل از عملک گاز اصلی به داخل ساختمان نیز به دلیل فشار بالای گاز ورودی از همین لوله‌ها استفاد شود؛ در مورد انشعابات داخلی که فشار گاز کم‌تری را تحمل خواهند کرد می‌توانید از لوله سفید استفاده کنید. پیشنهاد می‌شود در ابتدای مسیر لوله کشی گاز خانگی با لوله سفید و سبز، یک شیر برنجی تعبیه شود تا در مواردی که نیاز است بتوان با بستن این شیر، ایمنی لوه‌کشی را افزایش داد و از نشتی و مشکلات احتمالی در هنگام شرایط خطرساز جلوگیری نمود.
