نحوه نظافت و شستشوی پنل خورشیدی چیست؟
اگر پنل خورشیدی دارید یا به فکر نصب آن هستید، احتمالا این سوال برای شما پیش آمده که شستشوی پنل خورشیدی امکان پذیر است یا خیر! باید در پاسخ به این پرسش گوییم نه تنها این امر امکان‌پذیر است بلکه یک امر مهم به‌شمار می‌رود؛ چرا که شستشوی پنل خورشیدی می‌تواند عملکرد سیستم را تا ۳۰ درصد بهبود دهد و کاهش توان تولیدی آن با افت مواجه نشود.
آلودگی هوا، گردوغبار، فضولات پرندگان، برگ درختان و حتی باران‌های اسیدی از جمله عواملی هستند که می‌توانند سطح پنل را کدر کنند و مانع دریافت بهینه نور خورشید شوند. زمانی که از یک متخصص نصاب پنل خورشیدی برای نصب کمک می‌گیرید، به احتمال زیاد خدماتی نظیر سرویس و نگهداری از پنل‌ها را نیز برعهده خواهد گرفت. کافی‌ست در این مورد با او مشورت کنید تا فرآیند شستشوی پنل خورشیدی را به متخصص این کار واگذار کنید!
شستشوی پنل خورشیدی هر چند وقت یک‌بار باید انجام شود؟
یکی از پرتکرارترین سوالاتی که مطرح می‌شود این است که فاصله زمانی مناسب برای شستشو چقدر است؛ پاسخ این سوال به شرایط اقلیمی، میزان گردوغبار یا سطح آلودگی محیطی بستگی دارد. اما داده‌های جهانی و پژوهش‌های فنی، بازه‌های زمانی مشخصی را پیشنهاد می‌دهند که در جدول زیر خلاصه شده است.
| شرایط محیطی | فاصله مناسب برای شستشو | علت شستشوی پنل‌ها در آب‌و‌هوای متفاوت |
| مناطق دارای آلودگی کم و بارندگی مناسب | سالی یک تا دو بار | باران تا حدی سطح پنل را تمیز می‌کند اما شستشوی پنل خورشیدی به‌صورت کامل می‌تواند بازده تامین انرژی را بهینه‌سازی کند. |
| مناطق خشک یا صنعتی | هر سه تا شش ماه | گردوغبار و آلودگی صنعتی باعث افت راندمان محسوس می‌شود که با شستشوی پنل خورشیدی در بازه‌های مشخص، لازم است برای نظافت این پنل‌ها از یک متخصص کمک بگیرید. |
| مناطق بسیار آلوده یا بادخیز | هر ۱۵ تا ۳۰ روز | دلیل اصلی شستشوی پنل خورشیدی در این مناطق، غباری‌ست که می‌تواند به راحتی وارد پنل‌ها شود و از تولید جریان انتقال به اینورتر یا باتری جلوگیری کند! |
راه‌های نظافت یا شستشوی پنل خورشیدی چیست؟
پیش از آنکه درباره انواع روش‌ها صحبت کنیم، بهتر است این نکته را در نظر داشته باشید که انتخاب روش مناسب شستشو باید بر پایه بودجه، نوع سیستم، میزان آلودگی و منابع در دسترس شما باشد.
روش‌هایی که در ادامه معرفی می‌شوند، هر کدام نقاط قوت و محدودیت خاص خود را دارند و در صورت انتخاب درست می‌توانند بهره‌وری سیستم خورشیدی را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.
شستشوی پنل خورشیدی با تجهیزات ساده
این شیوه معمول‌ترین و در دسترس‌ترین روش برای شستشوی پنل خورشیدی است. شما می‌توانید با استفاده از یک اسفنج نرم، سطل آب و یک شوینده غیر ساینده، سطح پنل را تمیز کنید.
فراموش نکنید که برای شستشوی پنل خورشیدی با دست، لازم است در ساعات اولیه صبح یا هنگام عصر که پنل‌ها داغ نیستند؛ اقدام کنید تا از خطر ترک خوردن شیشه پنل جلوگیری شود. در نظر داشته باشید که نباید از ابزارهایی استفاده کنید که می‌توانند در فرآیند شستشوی پنل خورشیدی به سطح آن آسیب وارد کنند.
شستشوی پنل خورشیدی همراه با پوشش نانو
در شستشوی پنل خورشیدی با استفاده از مواد نانویی از محلول‌ها و پوشش‌هایی استفاده می‌شود که خاصیت آب‌گریزی دارند. این پوشش‌ها باعث می‌شوند آلودگی‌ها و گردوغبار به سختی به سطح چسبیده و در نتیجه با اولین بارش یا جریان هوا به‌راحتی پاک شوند.
البته در مناطقی که بارندگی کم است، شاید لازم باشد در فواصل زمانی طولانی‌تری برای شستشوی پنل خورشیدی با دست هم اقدام کرده و از این مواد به عنوان یک راهکار مکمل استفاده کنید. این راهکار بیشتر برای افرادی مناسب است که به دنبال کاهش تعداد دفعات نظافت هستند و ترجیح می‌دهند نگهداری و شستشوی پنل خورشیدی با کم‌ترین هزینه انجام شود.
شستشوی پنل خورشیدی به‌صورت رباتیک و پهبادی
برای پروژه‌های بزرگ‌تر مانند نیروگاه‌های خورشیدی یا تاسیساتی با پنل‌های متعدد، استفاده از سیستم‌های رباتیک یا مکانیکی می‌تواند انتخابی هوشمندانه باشد. این ربات‌ها معمولاً به‌صورت خودکار یا نیمه‌خودکار روی ریل حرکت می‌کنند و با استفاده از برس نرم مخصوص، آب یا حتی به‌صورت خشک سطح پنل‌ها را تمیز کنند.
با استفاده از این سیستم‌ها که گاهی با استفاده از یک پهباد همراه با واترجت پیاده‌سازی می‌شود؛ نیازی به نیروی انسانی و حضور فیزیکی روی سقف نخواهد بود که خود از لحاظ ایمنی نیز مزیتی قابل توجه به حساب می‌آید.
شستشو با جریان هوا یا روش‌های بدون آب
در مناطقی که با بحران کم‌آبی مواجه هستند یا مصرف آب برای شستشوی پنل خورشیدی برای حجم بالای نیروگاهیی توجیه اقتصادی ندارد، استفاده از روش‌های خشک مانند جریان هوای فشرده یا سیستم‌های الکترواستاتیک از جمله راهکارهای مناسب است. این روش‌ها بدون نیاز به آب، گردوغبار را از سطح پنل جدا می‌کنند و در برخی مدل‌ها حتی دمای پنل نیز کاهش پیدا کرده که همین مسئله می‌تواند موجب بهبود راندمان خواهد شد.
شستشوی پنل خورشیدی خانگی به چه صورت است؟
در خانه‌هایی که از سیستم خورشیدی استفاده می‌کنند، مسئله شستشوی پنل خورشیدی در جریان برق‌سازی و استفاده یک خانواده از این جریان اهمیت زیادی پیدا خواهد کرد. وجود گردوغبار، آلودگی‌های محیطی، فضولات پرندگان و حتی برگ درختان باعث می‌شود بازده پنل‌ها به‌شدت کاهش پیدا کند.
با توجه به اینکه در سیستم‌های خانگی امکان نظارت مداوم و استفاده از تجهیزات صنعتی وجود ندارد، به دقت بیشتری در نحوه و زمان شستشوی پنل خورشیدی نیاز پیدا خواهید کرد. در ادامه می‌توانید لیستی از مراحل شستشوی پنل خورشیدی خانگی را مشاهده کنید.
- استفاده از اسفنج مخصوص برای جلوگیری از خراشیدگی سطح
- شستشو در ساعات خنک روز مانند صبح زود یا غروب برای کاهش شوک حرارتی
- استفاده از آب مقطر یا بدون املاح برای جلوگیری از ایجاد لکه
- پرهیز از شوینده‌های قوی که خاصیت خورندگی دارند
- بررسی پنل‌ها قبل از شستشو برای اطمینان از نبود ترک یا آسیب
نکات مهم در شستشوی پنل خورشیدی نیروگاهی
نیروگاه‌های خورشیدی با سطح وسیع خود، به برنامه‌ریزی دقیقی برای نگهداری و شستشوی پنل خورشیدی نیاز دارند. در چنین مقیاسی، کوچک‌ترین سهل‌انگاری می‌تواند منجر به کاهش قابل توجه در تولید انرژی و افزایش هزینه‌های عملیاتی شود.
به همین دلیل در پروژه‌های صنعتی لازم است از اصول مشخصی پیروی شود تا هم اثربخشی فرآیند شستشو حفظ شود و هم از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود. این اصول می‌توانند با تکیه بر تجربیات میدانی، تحلیل داده‌های عملکرد و رعایت الزامات ایمنی تدوین شوند. نکات مهم در شستشوی پنل خورشیدی و نظافت آن در مقیاس نیروگاهی به عنوان یک چک لیست در ادامه ذکر شده است.
- بررسی شرایط آب‌وهوایی و برنامه‌ریزی برای شستشو در ساعات مناسب روز
- استفاده از سیستم‌های مکانیزه یا نیمه‌خودکار برای کاهش هزینه و افزایش سرعت
- نظارت بر فشار آب و دمای آن برای جلوگیری از شوک حرارتی
- بررسی تجهیزات برای اطمینان از عدم نشتی یا خرابی در اتصالات
- ثبت گزارش دقیق از دفعات شستشو و تاثیر آن بر عملکرد سیستم
نتیجه‌گیری
در نهایت این بلاگ لازم است به نکته مجددا اشاره کنیم که نظافت به‌موقع پنل‌های خورشیدی می‌توانید راندمان کاری آن‌ها را افزایش دهید و منجر به افزایش طول عمر پنل‌ها و در کل سیستم تامین انرژی خورشیدی شوید. در نظر داشته باشید که می‌توانید هر سوالی در مورد نظافت پنل‌های خورشیدی را در بخش دیدگاه‌ها و نظرات همین بلاگ قید کنید تا متخصصان نگهداری از پنل‌های خورشیدی در آچاره با پاسخ به آن‌ها، شما را همراهی کنند!
سوالات متداول
از کجا بفهمم زمان شستشوی پنل رسیده است؟
کاهش محسوس در بازده تولید انرژی یا بررسی ظاهری پنل می‌تواند به شما برای شستشوی پنل کمک کند.
آیا شستشوی نادرست می‌تواند به پنل آسیب بزند و گارانتی را باطل کند؟
بله، استفاده از ابزار یا شوینده نامناسب می‌تواند سطح را خراش دهد و شرایط گارانتی را نقض کند.
اگر مدت طولانی پنل خورشیدی شسته نشود، هزینه برق افزایش پیدا می‌کند؟
بله. کاهش راندمان پنل باعث نیاز به مصرف بیشتر از شبکه برق می‌شود که هزینه ماهانه را بالا می‌برد.
