نحوه محاسبه شیب استاندارد لوله فاضلاب [جدول محاسبات + فرمول]

بیش از نیمی از مشکلات فاضلاب در ساختمان‌ها به علت عدم رعایت شیب استاندارد لوله فاضلاب است. این مشکل نه‌تنها باعث ایجاد اختلال در سیستم فاضلاب ساختمان می‌شود؛ بلکه هزینه‌های بسیار زیادی را هم به دنبال دارد.

شیب لوله فاضلاب، اگر در اندازه و ابعاد استاندارد نباشد، بسیار مشکل‌ساز خواهد شد. همین امر نشانگر این است که لوله کشی ساختمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و هرگونه سهل‌انگاری و عدم مهارت در انجام آن، مشکلات زیادی را برای سازه و سیستم فاضلاب آن ایجاد می‌کند.

شیب استاندارد لوله فاضلاب چیست و چه اهمیتی دارد؟

زمان ساخت سازه و هنگام نصب لوله‌ها بین نقطه ابتدایی لوله فاضلاب در بالاترین نقطه در ابتدای شروع مسیر لوله فاضلاب با نقطه انتهایی آن در پایین‌ترین قسمت لوله‌های فاضلاب ساختمان باید یک اختلاف ارتفاع استاندارد و محاسبه شده‌ای وجود داشته باشد که به این اختلاف شیب استاندارد لوله فاضلاب گفته می‌شود.

وجود این شیب باعث می‌شود پسماندها بتوانند به راحتی بین لوله‌ها حرکت کنند و به دریچه اصلی فاضلاب شهری متصل شوند. شیب فاضلاب ساختمان عدد مشخصی دارد و کاملا براساس محاسبات مهندسی و عوامل تاثیرگذار دیگر باید محاسبه شود.

اگر این شیب به درستی محاسبه نشود باعث مشکلاتی نظیر گرفتگی لوله‌ها و سایر مشکلات فاضلابی خواهد شد.

استعلام قیمت خدمات لوله کشی ساختمان

عوارض رعایت نکردن شیب استاندارد لوله فاضلاب

رعایت نکردن استانداردهای لازم درباره شیب استاندارد لوله فاضلاب عواقب جدی و مهمی به دنبال دارد که در ادامه به برخی از مهمترین عوارض آن اشاره خواهیم کرد.

• بالا زدن فاضلاب
• ایجاد بوی بد
• گرفتگی مکرر لوله‌ها
• ایجاد محیطی برای رشد و زندگی حشرات و جانوارن موذی
• تاثیر منفی بر سلامت
• درز محتویات لوله‌ها بیرون از لوله
• آسیب به لوله‌های فاضلاب
• هزینه زیاد و نیاز بالا به تعمیرات

تاثیر شیب کم یا زیاد لوله فاضلاب

زمانی که بر یک محاسبه دقیق در ساخت سازه، تاکید می‌شود، به طور قطع رعایت نکردن آن، عواقب و تاثیرات منفی در نتیجه کار خواهد داشت. در این بخش به تاثیری که بر اثر عدم رعایت استاندارد شیب لوله فاضلاب ایجاد می‌شود، اشاره می‌کنیم.

معایب شیب کم لوله فاضلاب

در صورتی که این شیب کمتر از حد استاندارد باشد پساب‌ها حرکتشان کند می‌شود و این موضوع در نهایت منجر به گرفتگی لوله‌ها یا حتی در موارد شدیدتر ترکیدن لوله‌های فاضلاب خواهد شد.

در چنین حالتی اگر این اتفاق بیفتد باید برای تعمیر آن اقدام کنید و با توجه به حجم خسارات واردشده، تعمیرات گسترده و البته بسیار پرهزینه و سختی باید انجام شود.

علاوه‌بر آن کمتر بودن شیب لوله فاضلاب، باعث انباشته شدن مواد جامد فاضلاب و ایجاد بودی بد و رشد باکتری‌های مضر و آسیب‌زا نیز خواهد شد.

بیشتر بخوانید:  رفع بوی بد فاضلاب خانگی با 7 راهکار ساده

معایب شیب زیاد لوله فاضلاب

به نظر می‌رسد اگر شیب لوله‌های فاضلاب ساختمان کمی بیشتر از حالت عادی و استاندارد باشند مشکل خاصی به وجود نیاید.

اما بیشتر بودن شیب فاضلاب از حد استاندارد درست مانند کمتر بودن این شیب آسیب‌های مهم و پرهزینه‌ای به همراه دارد. در استانداردهای مهندسی حتی برای سرعت حرکت پساب‌ها هم محاسباتی وجود دارد و اصلا علت اصلی شیب استاندارد فاضلاب این است که مواد داخل فاضلاب با سرعت استاندارد در طول لوله حرکت کنند.

در شرایطی که اختلاف ارتفاع لوله‌ها بیشتر از حد استاندارد باشد، پساب‌ها و مواد جامد با سرعت بسیار زیاد لوله‌ها حرکت می‌کنند.

این سرعت زیاد باعث می‌شود سیفون توالت به صورت خودکار و در فواصل زمانی کوتاه دائم خالی شود که این موضوع باعث می‌شود حجم آب مصرفی به شدت افزایش پیدا کند.

به این پدیده به اصطلاح سیفوناژ گفته می‌شود که یکی از مهم‌ترین مشکلات فاضلابی ساختمان‌هاست و در صورت بروز چنین مشکلی باید برای تعمیر و رفع آن خیلی سریع اقدام شود.

همچنین این موضوع ممکن است باعث پاشیدن محتویات فاضلاب به بیرون از لوله‌های آب، ایجاد صداهای اضافی و ناراحت‌کننده مداوم و همچنین ساییدگی لوله‌ها به یکدیگر و کاهش مدت عمر مفید آن‌ها شود.

ثبت درخواست خدمات لوله کشی ساختمان

شیب استاندارد لوله فاضلاب ساختمان‌ها چقدر است؟

محاسبه شیب استاندارد لوله فاضلاب امری اساسی است که بر اساس موارد مختلفی باید انجام شود. در ادامه مواردی که هنگام محاسبه این شیب باید در نظر داشته باشید را شرح خواهیم داد.

1. مسیر لوله

اولین نکته‌ای که هنگام محاسبه شیب استاندارد لوله فاضلاب باید به آن توجه کنید، مشخص کردن کامل مسیر لوله کشی فاضلاب ساختمان است.

تا زمانی که مسیر کامل این لوله‌ها مشخص نباشد اصلاً نمی‌توانید عوامل دیگر را بررسی کنید یا محاسبات لازم برای آن‌ها را انجام دهید.

بنابراین ابتدا باید مهندسان نقشه‌کشی با رعایت نکات و استانداردهای لازم نقشه کامل مسیر لوله‌ها را مشخص کنند تا بر اساس مسیر تعیین‌شده سایر عوامل نیز مشخص شوند.

2. قطر لوله‌های فاضلاب

مورد دیگری که اهمیت بسیار زیادی دارد، اندازه قطر لوله‌های فاضلاب است. بهترین نکته در این مورد ثابت بودن طول قطر لوله‌ها است. در نهایت اگر امکان ثابت بودن قطر لوله‌ها وجود نداشته باشد تغییر اندازه آن‌ها باید رو به افزایش باشد.

در واقع در بسیاری از موارد، علت گرفتگی لوله فاضلاب عدم رعایت قطر استاندارد و شیب نصب آن است که در زمان نصب لوله فاضلاب باید به این موارد مهم توجه داشت.

3. موانع موجود در مسیر

موانعی مثل زانو، سه‌راهی و… در مسیر و طول لوله فاضلاب باعث می‌شود در این قسمت‌ها لوله نیاز به شیب بیشتری داشته باشد تا مانع از گرفتگی لوله‌ها و مشکلات ناشی از آن شود.

4. طول لوله

طولانی بودن مسیر و طول لوله نیز عامل مهمی در تعیین شیب استاندارد لوله فاضلاب است که باید بسیار دقیق محاسبه شود تا مواد موجود در فاضلاب در طول مسیر دچار افت فشار و گرفتگی لوله نشوند.

5. نوع و محل نصب

قطعاً بین شیبی که برای فاضلاب توالت ایرانی مورد نیاز است با شیب مورد نیاز توالت فرنگی، دوش حمام و… تفاوت وجود دارد و هر کدام از آن‌ها بر اساس استفاده و نکات مهندسی مخصوص اندازه شیب متفاوتی خواهند داشت.

در جدول زیر اندازه‌های پیشنهادی و مرسومی که معمولاً برای شیب قسمت‌های مختلف رعایت می‌شوند را گردآوری کرده‌ایم؛ اما توجه داشته باشید ممکن است این اندازه‌ها برای ساختمان شما مناسب نباشند و با توجه به شرایط خاص هر ساختمان تغییرات جزئی داشته باشند.

نحوه محاسبه شیب استاندارد لوله فاضلاب ساختمان

برای به دست آوردن عدد دقیق شیب فاضلاب ساختمان فرمول مخصوصی وجود دارد که مهندسان طبق این فرمول محاسبات لازم را انجام می‌دهند.

فرمول محاسبه شیب فاضلاب ساختمان = طول لوله/۱۰۰* (تفاوت ارتفاع ابتدا و انتهای لوله)

به جز فرمول بالا، تراز مخصوص بنایی نیز در تعیین شیب استاندارد فاضلاب به شما کمک خواهد کرد. نکته مهمی که درباره این موضوع باید مدنظر داشته باشید این است که نحوه محاسبات شما باید طوری باشد که در نهایت پسماند و پساب‌ها با سرعت ۷۰ سانتی‌متر در ثانیه بین لوله‌ها حرکت کنند.

حتی تغییر چند هزارم درصدی در عدد سرعت حرکت پساب‌ها نیز باعث ایجاد مشکلات مهمی در لوله‌های فاضلاب ساختمان‌ها خواهد شد.

نکات مهم درباره شیب استاندارد لوله فاضلاب

• در مسیر لوله‌های فاضلاب به فاصله هر سی متر باید روی لوله‌های افقی اصلی یک دریچه بازدید نصب شود. همچنین برای سایر لوله‌های افقی که شیب آن‌ها تغییر پیدا می‌کند اگر این تغییر زاویه بیشتر از ۴۵ درجه باشد نیز باید از دریچه بازدید برای آن‌ها استفاده شود.
• مسیر عبور لوله‌های فاضلاب هر ساختمان باید دقیقاً از درون همان ساختمان بگذرند و امکان انتقال و عبور لوله‌های فاضلاب از ساختمان‌های مجاور اصلاً وجود ندارد.
• اگر تعداد طبقات ساختمان شما زیاد است در صورت تشخیص مهندسان ممکن است نیازی به نصب سرعت‌گیر در مسیر لوله‌ها وجود نداشته باشد.
• بهتر است قطر لوله‌های فاضلاب در تمام طول مسیر ثابت بماند؛ اما اگر ناچار به تغییر قطر آن‌ها شدید هرگز و به هیچ عنوان قطر لوله‌های فاضلاب نباید کم شود.
• اتصالاتی که در لوله کشی فاضلاب شهری استفاده می‌کنید باید ۴۵ درجه باشد.
• برای ثابت ماندن لوله‌ها در جای خود و جلوگیری از تغییر مکان و زاویه آن‌ها به مرور زمان و در اثر نشست ساختمان حتماً باید روی لوله‌ها پوشانده شود.

جمع‌بندی

اگر ساختمان شما دچار مشکلات فاضلابی شود، جدا از هزینه‌ و تخریبی که صورت می‌گیرد ممکن است بر سلامتی شما نیز تاثیرات نامطلوبی بگذارد.

تنها راه پیشگیری از مشکلات فاضلاب ساختمان کمک گرفتن از گروه مهندسین، معماری و تکنسین‌های باتجربه لوله‌کشی هنگام ساخت ساختمان و همچنین بازسازی است.

چنانچه سوالی درباره شیب استاندارد لوله فاضلاب دارید که در مقاله به آن اشاره‌ای نشده است، در قسمت دیدگاه‌ها پایین صفحه مطرح کنید. متخصصان شما را راهنمایی خواهند کرد و پاسخ سوالات به آدرس ایمیلی که ثبت می‌کنید ارسال خواهد شد.

سوالات متداول